عوامل پیشگیری از جرم در سیاست جنایی تقنینی اسلام

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

دانش‌آموخته ‌دکتری فقه قضایی جامعة المصطفی العالمیه-واحد خراسان.

چکیده

جرم به‌عنوان یکی از دیرینه‌ترین چالش‌های اجتماعی، همواره مورد توجه اندیشمندان و قانون‌گذاران بوده است. اگرچه واکنش سنتی جوامع به جرم، عمدتاً بر مجازات متمرکز بوده است، افزایش نرخ جرم و ناکارآمدی مجازات‌ها، توجه پژوهشگران را به سوی رویکردهای پیشگیرانه معطوف کرده است. این پژوهش با هدف بررسی دقیق عوامل پیشگیری از جرم در نظام تقنینی اسلام انجام شده است. با بهره‌گیری از روش توصیفی تحلیلی و بررسی متون اسلامی از جمله قرآن کریم و روایات معصومین (علیهم‌السلام)، به دنبال کشف ابعاد مختلف پیشگیری از جرم در این نظام حقوقی هستیم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد اسلام با اتخاذ رویکردی پیشگیرانه و بازدارنده، به مبارزه با جرم پرداخته است. تدابیر پیشگیرانه در اسلام بر تقویت بنیان‌های فردی و اجتماعی استوار است و با تأکید بر مفاهیمی همچون تقوا، ایمان، اخلاق، امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر، به دنبال کاهش انگیزه‌های ارتکاب جرم و ایجاد جامعه‌ای امن و عاری از جرم است.

کلیدواژه‌ها


  1. آمدی، عبدالواحد بن محمد تمیمی (1395)، غرر الحکم و در الکلم، [بی‌جا]: مؤسسه فرهنگی دارالحدیث.
  2. بارانی، محمد (1377)، پیشگیری از بزه‌دیدگی در مقابل سرقت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
  3. پاینده، ابوالقاسم (1382)، نهج الفصاحه، (سخنان و خطبه‌های رسول مکرم اسلام)، تهران: دنیای دانش.
  4. خسروشاهی، قدرت‌الله و همکاران (1394)، مراحل سه‌گانه پیشگیری از جرم در آموزه‌های قرآنی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  5. دهخدا، علی‌اکبر، (1377)، لغت‌نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران، چاپ دوم.
  6. رامین، علی و دیگران (1383)، دانشنامه دانش‌گستر، تهران: مؤسسه دانش‌گستر.
  7. رشادتی، جعفر، (1378)، پیشگیری از جرم در قرآن، [بی‌جا]، دفتر تحقیقات کاربردی پلیس پیشگیری ناجا، چاپ اول.
  8. شاملو احمدی، محمدحسین، فاطمه عباسی (1380)، فرهنگ اصطلاحات و عناوین جزایی، اصفهان: نشر دادیار.
  9. فخر رازی، محمد بن عمر (1420)، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت: دار احیاء التراث، چاپ سوم.
  10. فضل‌الله، محمدحسین (1419)، من وحی القرآن، بیروت: دارالملک.
  11. کریمی، عبدالوهاب (1389)، «پیشگیری از جرم از منظر قرآن»، معرفت، سال نوزدهم، شماره 148.
  12. مجلسی، محمدباقر (1403)، بحار الانوار الجامعة لدر الاخبار الائمه الاطهار، بیروت: الوفاء، چاپ دوم.
  13. محمدی ری‌شهری، محمد، (1416)، میزان الحکمه (اخلاقی، عقائد، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی)، قم: دارالحدیث، چاپ اول.
  14. معین، محمد (1385)، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
  15. منتظری نجف‌آبادی، حسینعلی (1367)، دراساتٌ فی ولایة الفقیه وفقه الدولة الاسلامی، قم: انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی.
  16. منصوری، محمود، (1361)، زمینه بزهکاری کودکان و نوجوان، تهران: چاپ دانش.
  17. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1383)، پیشگیری عادلانه از جرم، مجموعه مقالات، تهران انتشارات سمت،
  18. نیکوکار، حمیدرضا، بهاره همت‌پور (1391)، ترس از جرم، تهران: میزان، چاپ اول.
  19. ولیدی، محمدصالح (1388)، «پیشگیری از جرم در آموزه‌های اسلامی»، مطالعات پیشگیری از جرم، سال 4، شماره 11.