«کودک‌همسری» در فقه و حقوق موضوعه

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی جامعة المصطفی العالمیه نمایندگی خراسان

چکیده

جواز تزویج صغار یا به تعبیر نوین آن «کودک همسری» از موضوعات مهم در فقه و حقوق به ویژه حقوق بشر‌ می‌باشد. از تبعات پذیرش چنین ازدواجی آثار شرعی و حقوقی آن، اختیار رد یا قبول چنین ازدواجی از سوی صغیر با رسیدن به سن بلوغ‌ می‌باشد. از سوی دیگر، نوع رویکرد حقوق موضوعه به این مسئله از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پژوهش پیش رو، با رویکرد تطبیقی و بررسی منابع فقهی و حقوق موضوعه این نتیجه را به دست داده که تزویج صغار از سوی ولیّ وی با رعایت مصلحت صحیح دارای آثار شرعی و حقوقی‌ می‌باشد و تنها تمکین جنسی منوط به رسیدن به سن بلوغ است. در جواز یا عدم جواز فسخ این نکاح از سوی صغیر دیدگاه متفاوتی از سوی فقها بیان شده است. قانون مدنی نکاح صغیره را قبل از 16 سال تنها به وسیله پدر صحیح التصرف و یا محکمه با صلاحیت جایز دانسته و در صورتی که وی کمتر از 15 سال باشد آن را باطل و فاقد اثر حقوقی‌ می‌داند. تنها قانونی که نکاح صغیره را جرم‌انگاری نموده و برای آن مجازات تعیین نموده «قانون منع خشونت»‌ می‌باشد. در سطح بین‌الملل نیز قابلیت صحی ازدواج شرط بوده و تزویج کودکان قبل از این سن عملی خلاف آزادی‌های فردی و حقوق بشری تلقی شده است.

کلیدواژه‌ها