پژوهشگر دکتری رشته حقوق جزا و جرم شناسی جامعه المصطفی العالمیه نمایندگی خراسان
چکیده
فساد اداری یکی از پر چالش‌ترین پدیده‌هـایی است که عرصه‌های مختلف اقتصادی، اداری، سیاسی و حکومت‌داری خوب را به معضلات و بحران‌های مهلک مواجه نموده است. به‌خصوص فساد اداری در کشور افغانستان، آسیب جدی به حوزه سلامت اداری و نظام اقتصادی، سیاسی وارد کرده است. فساد انبوه و چشمگیر در ادارات دولتی افغانستان آثار و پیامدهای مخربی در عرصه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به وجود می‌آورد، از بی اعتمادی شهروندان گرفته تا فروپاشی نظام سیاسی و چالش‌های بزرگ اقتصادی و انواع معضلات اجتماعی. مبارزه تأثیرگذار و بازدارنده با فساد اداری نیازمند شناخت دقیق علل و بسترهایی است که زمینه‌ساز فساد اداری می‌گردد. به این ترتیب در فرایند پژوهش به این پرسش بنیادین پاسخ‌هایی ارایه شده است که علل و بسترهای فراهم شده فساد اداری در پرتـو یافته‌هـای جرم‌شنـاسی چیست؟ به‌عبـارت دیگر بـر اسـاس گفتمان جرم‌شناسانه و تئوری‌های محققان جرم‌شناختی، چه عوامل اثرگذاری در فرایند تکوین فساد اداری نقش ایفا می‌کند؟ در پاسخ به این پرسش، محققان حوزه جرم‌شناسی، فرضیه‌ها و عوامل مختلفی را مورد بررسی و ارزیابی قرار داده‌اند. طبق تئوری‌های جرم شناسانه، علل سیاسی و ایدئولوژیک، علل مالی، اقتصادی، حقوقی و قضایی، محیطی و ساختاری، اداری و ناکارآمدی قوانین و خلاء‌های تقنینی، فقر، نابرابری اقتصادی، بحران اقتصادی و مجموعه عوامل دیگر ترکیبی از جمله عوامل تأثیرگذار در فرایند انگیزشی مرتکب و تکوین فساد اداری است.
دانایی فرد، چالش‌های مدریت دولتی در ایران، تهران، نشر سمت، 1378.
زاهدی، شمس سادات، نگرش بر فساد و آثار آن، دانش مدیریت، شماره دوم، بهار 1375.
شکیبایی و احمدی، قاچاق کالا علل، آثار و شاخص‌های اندازه‌گیری آن، مجموعه مقالات سومین همایش قاچاق کالا و راه‌های پیشگیری از آن دانشگاه تربیت مدرس، 1378.
صادقی، حسین، و همکاران، تحلیل عوامل اقتصادی اثر گذار بر جرم در ایران، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 68، بهار 1384.
صمدی، علی حسین، آماره، جواد، جرایم اقتصادی، توزیع درآمد و توسعه اقتصادی، مجله جستارهای اقتصادی، شماره 14، پاییز و زمستان 1389.
عزتی، مرتضی، امنیت اقتصادی در ایران، مرکز پژوهش مجلس شورای اسلامی، تهران، 1387.
کی نیا، مهدی، مبانی جرم شناسی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1393.
مهدی یوسفی مراغه، علی سعادت، قادر زارع مهدوی، علل ارتکاب جرایم اقتصادی و راهکارها، فصل نامه انتظام اجتماعی، سال پنجم، شماره سوم پاییز1392.
نجاری، رضا، علل تخلفات اداری و چگونگی پیشگیری از آن‌ها، ارتقای سلامت نظام اداری، 1378.
نجفی ابرند آبادی، علی حسین، جرم شناسی بزهکاری اقتصادی، تقریرات دوره کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، داشنگاه شهید بهشتی، سال تحصیلی 1374.
نوغانی، محسن، بررسی عوامل مؤثر بر جرم (فرا تحلیلی از تحقیقات انجام شده در ایران) مجله پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال چهارم، شماره، 11زمستان 1394.
Shaw, C. R. , & McKay, H. D., Juvenile delinquency and urban areas (Rev. ed.), Chicago: University of Chicago Press,
Ladbrook,D. A., "Why are rime rates higher in Urban than in Rural Areas? Evidence from Japan. Australian and New Zealand", Journal of Criminology,
Matthews, Roger (2014). Rational Choice, Routine Activities and Situational Crime Prevention, Realist Criminology ,
)