کارشناسی ارشد فقه و معارف اسلامی جامعة المصطفی العالمیه نمایندگی خراسان.
چکیده
«توبه» یکی از موضوعات اخلاقی در معارف اسلامی است. پژوهش حاضر بر آن است که ابتدا توبه را مفهوم‌شناسی کند تا بتواند معنا و تفسیر دقیق و درستی از آیات و روایات در باب توبه ارائه نماید؛ توبه از تأسیس‌های حقوق جزایی اسلام است که برای اصلاح مجرم و خطاکار در نظر گرفته شده است و به عنوان یکی از موارد سقوط مجازات‌ها شمرده می‌شود و در سایر مکاتب کیفری امروزی، نمونه آن به چشم نمی‌خورد. در این پژوهش تلاش شده به توبه و نقش آن در رفع محکومیت کیفری حدود با ذکر دلایل قرآنی، روایی و نظرات فقهای عظام و استناد به مواد قانون مجازات اسلامی درباره اجرای حدود پرداخته و می‌توان گفت که باید به توبه متهم توجه خاص شود. البته با توجه به آیات و روایاتی که در این زمینه وجود دارد می‌توان دریافت که این مسئله زمینه‌ای است تا مجرمان مشمول این امتیاز الهی شوند و همچنین جامعه شاهد کاهش تعداد خطاکاران باشد. از سویی «اثرتوبه» درمورد مجرمان، اصلاح بیشترآنان را درپی خواهد داشت برای توبه کننده ندامت حقیقی و قصد بر ترک گناه برای همیشه کافی است ونیاز به لفظ و اعمال خاصی ندارد. در قانون مجازات اسلامی، توبه از دیدگاه ویژه ای برخوردار است و چنانچه با شرایط آن انجام شود یکی از معاذیر قانونی بوده و باعث سقوط کیفر خواهد شد. در جرایم حق الله قبل از ثبوت جرم به وسیله اقرار یا شهادت شهود، مسقط مجازات بوده و در جرایمی که حق الناس است، مسقط کیفر نیست. حال مجرم اگر بعد از اقرار توبه کند قاضی می‌تواند(مخیراست) از ولی امر برای او تقاضای عفو نماید، زیرا حکم خاص برای اثبات توبه در مراحل دادگاه بیان نشده و قاضی اختیار زیادی برای احراز توبه دارد، اما توبه بعد از ارائه بیّنه، هیچ اثر حقوقی ندارد و لذا چنین توبه‌ای پذیرفته نیست و مجازات در حق مجرم اعمال می شود.
)