دانشپژوه دکتری حقوق جزا و جرمشناسی جامعة المصطفی العالمیه- واحد خراسان
چکیده
این پژوهش به بررسی اعتبار ادله علمی اثبات جرم در فقه امامیه و حقوق کیفری ایران میپردازد. هدف اصلی، پاسخ به این پرسش است که ادله علمی از نظر فقه و حقوق تا چه میزان دارای اعتبار هستند. بنابراین، ضمن بررسی منابع فقهی و حقوقی در حوزه ادله اثبات جرم، به این پرسش پاسخ داده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد با اینکه در فقه امامیه و حقوق کیفری ایران، ادله اثبات جرم محدود به اقرار، شهادت، سوگند و علم قاضی است، با پیشرفت علوم و تکنولوژی، ادله علمی جدیدی مانند شواهد پزشکیقانونی و پلیس علمی وارد عرصه قضایی شدهاند که امروزه کمک شایانی به دستگاه قضا در جهت کشف حقیقت و صدور احکام عادلانه میکنند. در حقوق ایران، ادله علمی عموماً در ذیل علم قاضی قرار میگیرند و اعتبار آنها به این بستگی دارد که تا چه حد بتوانند برای قاضی علم عادی و یقین عرفی ایجاد کنند. با توجه به نظر مشهور فقهای امامیه که علم قاضی را مطلقاً معتبر میدانند، اگر ادله علمی موجب علم قاضی بر وقوع جرم شوند، دارای اعتبار بوده و در نتیجه بهمنزلۀ یکی از مصادیق علم قاضی تلقی شده و قابل استناد خواهند بود.
مؤذن زادگان.، حسینعلی؛ سعید امیری (1401)، «چالشهای تقنینی و قضایی ادله علمی در حقوق کیفری ایران»، مجله پژوهشهای حقوق جزا و جرمشناسی، شماره 19.
میرزای قمی، ابوالقاسم (1375)، غنائم الایام، قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
نجابتی، مهدی (1401)، پلیس علمی، تهران: سمت.
نجفی. محمدحسن (1362)، جواهرالکلام. مصحح: عباس قوچانی. بیروت. داراحیاء التراث العربی
نعمتاللهی. میثم، قمی کاهریزی. احسان. (1400) بررسی اصول حاکم بر جمعآوری دلیل در مقررات دادرسی کیفری ایران. مجله تحقیقات حقوق تطبیقی ایران و بینالملل. شماره 42
نوری، فاطمه (1395). اثبات جرائم با شیوه های نوین پزشکی. ماهنامه دادرسی. سال بیستم. شماره 119
هاشمی شاهرودی. سید محمود (1424). قرائات فقهیه معاصرة فی الحقوق و القضاء. بیروت. الغدیر